Stad Antwerpen is begaan met de grote maatschappelijke uitdagingen die zich nu en in de toekomst stellen. Door innovatieve start-ups maximale kansen te bieden wil ze een actieve rol spelen om waardevolle oplossingen te vinden. Met het BlueChem Kickstart Fund geeft de stad jonge duurzame chemiebedrijven gevestigd in de incubator BlueChem alvast de middelen en de ruimte om zich te ontwikkelen en te groeien. Manager Leentje Croes geeft uitleg.
Tekst: Joris Hendrickx
Chemie als drijvende kracht voor welvaart én duurzaamheid
Croes: “De sector van chemie en life sciences is een van dé drijvende krachten van de Belgische economie. De Antwerpse chemie cluster is de grootste in Europa, een van de grootste ter wereld en zeker de meest geïntegreerde ter wereld. De sector van chemie en life sciences is in België goed voor maar liefst een derde van alle export en een derde van alle industriële investeringen, en in Vlaanderen voor twee derde van de private O&O-uitgaven.”
BlueChem onderstreept bovendien het geloof in duurzame chemie als dé industrie van de 21ste eeuw. “Volgens de Europese Commissie speelt de chemie een sleutelrol in het behalen van alle 17 Sustainable Development Goals (SDG’s)”, weet Croes. Het is dan ook de gangmaker van een circulaire economie, maar draagt ook op tal van andere manieren bij aan een betere wereld en het overwinnen van grote mondiale uitdagingen, denk maar aan CO2-reductie, waterzuivering, recyclage, duurzame voedselproductie, … Maar liefst 95% van alle goederen in Europa zijn direct of indirect gelinkt aan de chemie.”
Volgens de Europese Commissie speelt de chemie een sleutelrol in het behalen van alle 17 Sustainable Development Goals.
Praktische en financiële ondersteuning
Croes: “De bedrijven in ons ecosysteem zijn met prachtige innovaties bezig waar ze vaak jarenlang aan werken en dus enorm veel middelen in kruipen. Bij BlueChem willen we hen daarom zoveel mogelijk ontzorgen (administratief, logistiek, juridisch, marketing, …) zodat de starters zich volledig kunnen focussen op datgene wat ze het beste kunnen. En dat zijn duurzame en innovatieve oplossingen ontwikkelingen voor de grote maatschappelijke uitdagingen van vandaag.”
“Ondernemingen die zich vestigen in BlueChem kunnen bovendien een beroep doen op het BlueChem Kickstart Fund van stad Antwerpen. Dat voorziet financiële ondersteuning (tot 950 euro per m²) voor de inrichting van labo’s.”
Kruisbestuiving en partnerships faciliteren
“De grote en complexe uitdagingen van vandaag kunnen niet door één bedrijf worden opgelost. Partnerships zijn dus cruciaal”, aldus Croes. “Antwerpen huisvest meerdere van de belangrijkste en grootste chemiebedrijven ter wereld. Hun kracht moet worden gecombineerd met de flexibiliteit en innovativiteit van jonge en kleine spelers. Je kan het vergelijken met een grote olietanker die sleepboten nodig heeft om in een haven snel van richting te kunnen veranderen. Bij BlueChem willen we zoveel mogelijk interactie creëren tussen onze huurders onderling en binnen ons ruimere ecosysteem.”
Nog plaats voor bijkomende bedrijven
“BlueChem biedt intussen onderdak aan 20 bedrijven en organisaties, waaronder 12 ambitieuze start-ups en scale-ups in uiteenlopende domeinen van duurzame chemie en life sciences. Van het hergebruik van als CO2 waardevolle grondstof tot circulaire waterzuivering, van nieuwe recyclagetechnieken voor kunststoffen tot vooruitstrevende nanotechnologie voor medische toepassingen, van procesinnovaties die zorgen voor een lager energie- en grondstoffengebruik in de chemie- en farmasector tot de ontwikkeling van duurzame voeding voor mens en dier.”
De doelstelling van het eerste werkingsjaar, een bezettingsgraad van 20%, werd nog vóór de opening al ruim overschreden. Momenteel is zo’n 63% van de beschikbare ruimtes verhuurd. Na een inloopperiode van vijf jaar mikt BlueChem op een maximale bezettingsgraad, maar mogelijk bereiken we die al vroeger. De eerste starters die zich in BlueChem gevestigd hebben zijn A-Maze, Allegro, Arpadis, Calidris Bio, Creaflow, D-CRBN, Ibeve, InOpsys, MeaTech Europe, Peace of Meat, PUXANO en Triple Helix.
Meer weten over de rol die Antwerpen speelt op het vlak van innovatie in de chemie?
Droomlocatie voor startende en jonge bedrijven actief in duurzame chemie
BlueChem is de eerste incubator in Vlaanderen die zich specifiek toespitst op innovatie en ondernemerschap in duurzame chemie. De incubator biedt gespecialiseerde labo-infrastructuur, kantoorruimte en een uitgebreide dienstverlening om startende ondernemingen te ontzorgen. BlueChem is een unieke samenwerking tussen overheid, industrie en kennisinstellingen met de gezamenlijke ambitie om beloftevolle innovaties van startende en jonge bedrijven actief in duurzame chemie te helpen doorgroeien tot op industriële schaal.
De incubator opende de deuren in mei 2020. Daarmee is het het eerste gerealiseerde project op het eco-bedrijventerrein Blue Gate Antwerp. De privésector neemt de helft van de investering voor haar rekening. Essenscia, de sectorfederatie van de chemie en life sciences, is de private hoofdaandeelhouder. De overheidspartners zijn stad Antwerpen, POM Antwerpen en VITO. Samen vormen ze de raad van bestuur, aangevuld door Catalisti, de speerpuntcluster voor innovatie in chemie en kunststoffen die vanuit BlueChem het Moonshot-programma voor klimaatinnovatie van de Vlaamse overheid coördineert.
Twee start-ups in de kijker
D-CRBN is een spin-offbedrijf van de Universiteit Antwerpen. Via innovatieve plasmatechnologie worden schadelijke CO2 moleculen gesplitst in hun oorspronkelijke bouwstenen. Dit circulair afval-tot-product proces maakt het mogelijk om CO2 te hergebruiken om waardevolle producten te maken zoals biobrandstoffen, chemicaliën of polymeren.
Calidris Bio maakt gebruik van fermentatietechnologie om een hoogwaardige, voedzame en betaalbaar eiwitbron te produceren met een lage ecologische voetafdruk. De technologie maakt maximaal gebruik van hernieuwbare grondstoffen en heeft een minimale impact op landgebruik of mariene ecosystemen. De missie is in eerste instantie om een alternatief te bieden voor soja en vismeel naar dierlijke productie toe. Calidris Bio onderzoekt tevens wat nodig is om datzelfde eiwit in een latere fase te gebruiken voor menselijke voeding.