Christophe Peeters
Voorzitter
TMVW
Wim Jacobs
Directiemanager Productie, Transport en Innovatie
TMVW
De drinkwatervoorziening van een groot aantal kustgemeenten was jarenlang afhankelijk van watertransport vanuit de andere kan van Vlaanderen en vanuit Wallonië. De plaatselijke watermaatschappij FARYS maakt daar nu definitief komaf mee door de bouw van een nieuw drinkwaterproductiecentrum in Oostende. Opmerkelijk: het water dat aangeleverd wordt vanuit het kanaal Brugge-Oostende, is brak water en wordt via een innovatieve techniek omgezet naar drinkwater, wat de site in Oostende uniek maakt.
Tekst: Diederik Vandendriessche
De kern van het werkingsgebied van FARYS, met name West- en Oost-Vlaanderen, beschikt van oudsher nauwelijks over natuurlijke bronnen van drinkbaar water. Daarom bestaat er tot op de dag van vandaag een reusachtig transportnetwerk voor de aanvoer van drinkbaar water vanuit Wallonië en de provincie Antwerpen naar verschillende kustgemeenten. “Wij dragen tot nu toe letterlijk water naar de zee”, aldus voorzitter Christophe Peeters. “Dat transport bedraagt vaak tweehonderd tot driehonderd kilometer.
We zijn al decennialang afhankelijk van het Maaswater uit Wallonië en water uit het Albertkanaal. Ondertussen hebben we twee droge zomers en een droge winter achter de rug. In november kregen we te horen dat de waterproductie uit het Albertkanaal verminderd zou worden omdat er anders teveel hinder zou ontstaan voor de scheepvaart op het kanaal. Andere bronnen moesten de innamebeperking opvangen. Het is duidelijk dat we enkele jaren geleden de juiste beslissing hebben genomen om onze afhankelijkheid van andere maatschappijen te verkleinen en zelf een productiecentrum in Oostende te bouwen.”
Inspelen op hedendaagse uitdagingen
FARYS heeft het heft in eigen handen genomen en in het industriegebied Plassendale bij Oostende een nieuw waterproductiecentrum gebouwd. “De werken aan de behandelingsinstallatie werden in september 2018 opgestart”, aldus Peeters. “Nu is de installatie volop aan het proefdraaien en vanaf maart 2020 wordt ze aangesloten op het net en wordt de productie stapsgewijs opgedreven. FARYS is het grootste Vlaamse transportbedrijf van water: wij hebben in totaal 650 kilometer transportleidingen.”
“Ons nieuwe productiecentrum speelt in op alle hedendaagse uitdagingen, zoals droogte, schaarste en de klimaatverandering. Wij zetten nu volop in op leveringszekerheid door ook een stuk onafhankelijkheid in te bouwen ten opzichte van de andere drinkwaterleveranciers.” Van brak water naar drinkwater De natuurlijke omstandigheden in de regio zijn nochtans niet veranderd. West-Vlaanderen heeft nog steeds beperkte bronnen voor drinkbaar water en dus werd er zwaar ingezet op innovatie voor de bouw van een eigen drinkwaterproductiecentrum.
Wim Jacobs, directiemanager Productie, Transport en Innovatie, licht toe: “Dit is een uniek project, de eerste fabriek die van brak water drinkbaar water maakt. Het kanaal Brugge-Oostende is een mengeling van zoet water en zeewater: het bevat grotendeels zoet water, maar door de sluisbewegingen in Oostende komt er toch altijd een stuk van de zee mee. Het kanaal wordt dus nooit echt helemaal zoet, waardoor je dus met brak water te maken hebt.”
Membraantechnieken en mineralen
Tot nu toe wordt er van brak water geen drinkwater gemaakt: brak water dient doorgaans enkel voor industriële toepassingen zoals proceswater en koelwater. “Ter hoogte van Oostende halen wij water uit het kanaal om dat door steeds fijnere zeven te halen”, legt Jacobs uit. “We starten met een zeef van drie millimeter in het kanaal zelf: deze houdt het drijvend vuil tegen dat in het kanaal aanwezig is. Dan pompen we het water naar binnen waar het achtereenvolgens door twee microzeven gaat: een zeef van één millimeter en ook een zeef van 0,25 millimeter. “
“Daarna gebruiken we membraantechnieken: eerst is er een microfilter met gaatjes van honderd nanometer, die al het zwevende vuil en de grotere bacteriën tegenhoudt. Op de volgende membranen passen we omgekeerde osmose toe, zodat alle bacteriën en virussen, maar ook alle mineralen verwijderd worden. In die fase heb je dus gedemineraliseerd water, dat zeer zuiver, maar niet drinkbaar is.”
“Om drinkbaar water te verkrijgen, hebben we opnieuw mineralen nodig: die creëren we door het water over kalkkorreltjes te laten lopen: die lossen op en brengen opnieuw mineralen in het water. Dan wordt ook de Ph op de juiste waarde gebracht, waardoor neutraal drinkbaar water geproduceerd wordt. Dat zal vanaf maart naar het distributienet en de kraan van de individuele gebruiker gaan.”
Ons nieuwe productiecentrum speelt in op alle hedendaagse uitdagingen, zoals droogte, schaarste en de klimaatverandering.
Waterkwaliteit verzekeren
Nadat het water opgepompt is, bedraagt de doorlooptijd in de fabriek ongeveer één uur. Jacobs: “Omdat we te maken hebben met brak water, moet er eerst een ontzilting plaatsvinden. Dat doen we via de omgekeerde osmose. Normaal houdt het daar dan op en gebruikt men dat water voor de industrie. Wij gaan een stap verder en voegen er weer mineralen aan toe om er drinkwater van te maken.”
“Het houdt ook in dat de basiskwaliteit van het water voor ons nu minder belangrijk is, ook als er sprake is van water met verzilting of andere ongewenste stoffen voor drinkwater. De behandeling van het water is erop gericht dat alles eruit gehaald wordt. Zelfs als er een ongeval gebeurt op het kanaal waardoor het water verontreinigd zou zijn, kunnen we met onze behandelingsmethodiek die verontreiniging tegengaan.”
“De filosofie voor deze installatie is anders dan die van het gros van de drinkwaterproductie zoals ze tot nu toe werd uitgevoerd. Vroeger had je een bron met een stabiele waterkwaliteit en bouwde men een behandeling in functie van de bron. Wij hebben een behandeling die heel breed kan gaan.”
