Sinds de uitzonderlijke droogte van de afgelopen zomers is er ook bij ons een toenemende ongerustheid ontstaan over waterbeschikbaarheid. Terecht, want de impact van watertekorten op onze welvaart is concreet. Maatregelen dringen zich op, maar welke zijn het effectiefst?
De voorbije jaren kenden we in Vlaanderen meerdere lange periodes van droogte met schade voor onze economie als gevolg. Voor de landbouw liep de totale schade de voorbije jaren telkens op tot ruim honderd miljoen euro. De impact van de droogte laat zich echter ook voelen in de andere sectoren. Zo werd onze binnenscheepvaart geconfronteerd met diepgangbeperkingen, waardoor de grondstoffen voor bouwondernemingen duurder werden. Tevens werden strengere lozingsnormen opgelegd om verzilting tegen te gaan.
Werkgelegenheid
Wetenschappers geven bovendien aan dat lange periodes van droogte en periodes met intensieve regen alsmaar frequenter worden als gevolg van de klimaatverandering. Waterschaarste legt dan ook een hypotheek op de toekomstige welvaartcreatie. Voldoende waterbeschikbaarheid tegen een redelijke prijs is namelijk cruciaal voor onze economie én tewerkstelling.
De vijftien sectoren met het hoogste watergebruik zijn namelijk goed voor één op de vijf jobs en zorgen voor één derde van de bruto toegevoegde waarde van onze economie.
Brede aanpak
In deze omstandigheden is het meer dan noodzakelijk om te evolueren naar een ‘robuust watersysteem’, waarin alle gebruikers voldoende water beschikbaar hebben tegen een redelijke prijs: voldoende water voor drink-, proces- en koelwater, ruime mogelijkheden voor irrigatie in de landbouw en een goede bescherming tegen overstromingen. Ook voor recreatie, goederentransport en alternatieve mobiliteit moet er voldoende water zijn. Met welke maatregelen en financiële middelen kunnen we deze ambitie realiseren? Bij acute problemen (overstromingen, schaarste, enz.) vanuit één invalshoek snel overgaan tot een remediërende maatregel volstaat niet meer.
Water is cruciaal voor onze economie en tewerkstelling. De vijftien sectoren met het hoogste watergebruik zijn namelijk goed voor één op de vijf jobs.
Een adequate verkenning van de synergieën met de klimaat-, energie- en mobiliteitsvraagstukken kan resulteren in een win-win op meerdere vlakken. Het zorgt tevens voor een breder draagvlak en een besparing in geld en tijd.
Circulair water
We mogen zeker positieve resultaten verwachten van waterhergebruik en een doorgedreven circulair denken in onze omgang met water. Daarbij zijn begeleidende maatregelen en een bijpassend wetgevend kader cruciaal. Een toenemende circulariteit in de waterketen leidt vaak tot een concentratie van de afvalstoffen in het afvalwater, wat in geval van droogte en lage waterpeilen leidt tot extra druk op het ecosysteem.
Verder inzetten op innovaties waarbij men meer grip heeft op de stoffen die in het (afval)water terechtkomen, kan hier een wezenlijk deel van de oplossing zijn. Een open blik en een gestructureerde samenwerking tussen beleidsmakers op alle niveaus is essentieel en moet leiden tot een gericht actie- en investeringsplan.
