Er is een toenemend spanningsveld tussen wat we verwachten van ons watersysteem en wat dat systeem aankan. Hierdoor kampen we steeds meer met problemen op vlak van waterkwaliteit, wateroverlast en waterschaarste. We zullen ons als maatschappij dus op een andere manier moeten organiseren, vertrekkende vanuit de draagkracht van ons watersysteem. Dirk Halet, strategisch coördinator bij Vlakwa, geeft uitleg.
Naar een robuust watersysteem in 2050
Halet: “De Vlaamse Regering wil tegen 2050 een robuust watersysteem hebben dat in staat is om klimaatschommelingen op te vangen en dus in bepaalde periodes kan omgaan met te veel of te weinig water. Zo’n systeem moet ook onze waterecosystemen beschermen zodat we o.a. hun zelfreinigend potentieel maximaal kunnen benutten. Dat kost veel minder aan onze maatschappij dan kunstmatig zuiveren. Tegelijk moet het alle functies kunnen blijven bedienen: landbouw, koeling, recreatie, drinkwater,…”
Iedere waterverbruiker moet een bewuste waterbeheerder worden.
Vlaamse Onderzoeks-en innovatieagenda Water
“Om tot zo’n vernieuwende systeemaanpak te komen moeten we in de eerste plaats bepaalde mentale modellen veranderen die momenteel vastgeroest en leidend zijn in ons denken over watersystemen. We dienen meerdere (systeem)omslagen te realiseren. In dat kader kreeg het Vlaams Kenniscentrum Water (Vlakwa) de opdracht om het proces richting de Vlaamse O&I agenda Water aan te sturen”, legt Halet uit.
Van snel afvoeren naar meer vasthouden en circulariteit
“Terwijl men vroeger water zo snel mogelijk wilde afvoeren om ziektes te vermijden, moeten we dat nu net beter proberen vast te houden omwille van de groeiende waterschaarste. Met de Blue Deal voorziet de Vlaamse Regering hiervoor alvast de nodige middelen en zet ze ook sterk in op circulariteit.”
Sturen op bredere meerwaarde
Halet: “In plaats van te sturen op prijs (de kost van aankoop versus lozing) zullen we moeten sturen op een bredere meerwaarde. Maar liefst 25% van alle Vlaamse werknemers werkt in een waterintensieve industrie. Water is dus een waardevolle bron voor onze economie waar we spaarzaam en slim mee moeten omspringen. Maar steeds meer bedrijven beseffen ook dat dat bepalend is voor hun ‘license to operate’. Gewoon voldoen aan de normen volstaat niet meer voor bv. omwonenden, werknemers, partners en kredietverstrekkers. Op welke manier kunnen we de totaal opgetelde meerwaarde voor bedrijf, omgeving en maatschappij zichtbaar maken en deze ook in rekening laten brengen in het beslissingsproces?”
We moeten evolueren van een curatief naar een meer preventief waterbeleid.
Iedereen waterbeheerder
“Iedere waterverbruiker moet bovendien een bewuste waterbeheerder worden. In dat kader dienen we af te stappen van de volledige ontzorging door de overheid. Zo zal iedere burger terug meer connectie krijgen met het watersysteem, waardoor hij ook meer intrinsiek gemotiveerd zal zijn om bij te dragen aan een duurzamer beheer”, aldus Halet.
Minder zuivering, meer preventie
“Ten slotte moeten we evolueren van een curatief naar een meer preventief waterbeleid. In plaats van te zuiveren aan het einde van de keten, kunnen we beter stroomopwaarts ingrijpen zodat er niet meer zoveel zuivering nodig is. Ook moeten we leren beseffen dat we niet voor alle functies drinkwaterkwaliteit nodig hebben.”
