Karel Baert, Chief Executive Officer van Febelfin, geeft zijn visie op het huidige klimaat van online fradeurs en ‘phishers’.
Samen met de pogingen tot online fraude, wordt ook de sensibilisering opgedreven. Recent nog met de lancering van de nieuwe Netflix-docu The Tinder Swindler staat vriendschapsfraude – of in dit geval eerder relatiefraude – volop in de belangstelling: het slachtoffer ontmoet online via een dating app een oplichter die hen maandenlang manipuleert om hen tienduizenden euro’s afhandig te maken. Het klinkt gek en elke buitenstaander denkt spontaan: dit overkomt mij nooit. De realiteit is anders. Heel wat mensen lijken ondanks hun waakzaamheid toch ontvankelijk voor online fraude. Ook phishers slaan alsmaar meer toe, worden sluwer en inventiever en stellen hun modus operandi af op de actualiteit.
Buit van 34 miljoen euro
Social engineering is een term die vaak valt wanneer het gaat over online oplichting. Het is de cruciale factor in het al dan niet slagen van poging tot diefstal, want de zwakste schakel is het menselijke aspect: intimidatie of manipulatie door in te spelen op de emoties van slachtoffers zodat ze persoonlijke codes doorgeven (phishing) of onder druk zelf overschrijvingen doen (hulpvraag- en vriendschapsfraude).
Dat deze moderne vorm van diefstal werkt, staat buiten kijf: in 2020, het jaar waarin de coronacrisis uitbrak, werden 67 000 frauduleuze transacties uitgevoerd, voor een totale netto buit van 34 miljoen euro. Deze cijfers gaan enkel over phishing, het ontfutselen van persoonlijke codes, en alles wijst op een verderzetting van deze trend. Vorige maand nog werden honderdduizenden frauduleuze telefoonoproepen gedetecteerd. De oproepen kwamen van legitieme Belgische telefoonnummers en leken uit te gaan van bekende organisaties zoals banken of overheidsinstellingen. Een Engelstalige stem vroeg naar persoonlijke gegevens om er vervolgens misbruik van te kunnen maken. Typische gevallen van phishing.
Banken investeren continu in intensieve monitoring om zoveel mogelijk schade ongedaan te maken en de sector werkt actief mee aan brede sensibiliseringscampagnes om phishing en andere vormen van online fraude zoveel mogelijk bekend te maken.
Strijd tegen fraude is een gemeenschappelijke strijd
De wereld verandert en dus verandert ook de wijze waarop oplichters te werk gaan. Sinds het uitbreken van de coronacrisis speelt ons dagelijks leven zich veel meer online af dan vroeger. Meer mensen hebben de weg gevonden naar online shoppen en zijn het doelwit geworden van phishers die zich voordoen als pakketbezorgers, netwerkproviders of medewerkers van e-commerce-platformen.
Online oplichters spelen niet alleen in op de nieuwe manier van leven, maar ook de actualiteit zorgt voor nieuwe mogelijkheden. Van zodra de regering steunmaatregelen aankondigt, zoals bijvoorbeeld een coronapremie voor bedrijven en gezinnen in nood, schiet de zwendel in gang en worden massa’s sms’en of e-mails verspreid om mensen te overtuigen dat ze recht hebben op een bepaald voordeel zodat ze doorklikken naar frauduleuze websites.
Wat valt daar tegen te doen? Banken investeren continu in intensieve monitoring om zoveel mogelijk schade ongedaan te maken en de sector werkt actief mee aan brede sensibiliseringscampagnes om phishing en andere vormen van online fraude zoveel mogelijk bekend te maken en op te roepen tot waakzaamheid. Heel veel mensen worden bereikt, maar zolang online oplichters slachtoffers blijven maken, moeten we hierin blijven investeren en inzetten op samenwerking met politie, justitie, overheidsinstellingen, telecomproviders en andere stakeholders. Want de strijd tegen fraude is een gemeenschappelijke strijd en een gezamenlijke verantwoordelijkheid.
