Maatschappelijk verantwoord ondernemen en de circulaire economie zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Meer zelfs, ze versterken elkaar. Meer uitleg door Bie De Keulenaer, projectmedewerker Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen bij MVO Vlaanderen.
Tekst: Joris Hendrickx – foto: Kris Van Exel
“We moeten absoluut evolueren van een lineaire naar een circulaire economie. Dat betekent dat men al vanaf het ontwerp van een product moet nadenken over de manier waarop men grondstoffen kan gebruiken, zodat ze aan het einde van de levensduur van dat product terug kunnen worden hergebruikt in dezelfde formatie of in andere toepassingen. De levenscyclus van grondstoffen mag niet langer eindig zijn. Afval zal niet meer bestaan. Een mogelijke manier om dat te doen, is modulariteit. Hierbij kan elk onderdeel van een product of concept worden hersteld of op een nieuwe manier worden ingezet. Bovendien zullen we minder moeten produceren. Het heeft geen zin om te blijven produceren tot er een overschot ontstaat.”
Van bezit naar (gedeeld) gebruik
“Daarnaast moeten we overschakelen van het bezit van producten naar het gebruik daarvan. Zo bieden bijvoorbeeld verlichtingsfabrikanten vandaag al aan om enkel het gebruik van hun verlichting te betalen. Zij blijven eigenaar en bieden een service aan waarin ook het onderhoud en de herstellingen zijn inbegrepen. In datzelfde kader is er de opkomst van de deeleconomie. Het bekendste voorbeeld daarvan vandaag zijn wagens en fietsen die via een abonnementsformule worden gedeeld tussen een groot aantal personen. Maar er ontstaan ook steeds meer burgerplatformen waar buren bijvoorbeeld bepaalde gereedschappen van elkaar kunnen lenen.”
De coronacrisis heeft ons geleerd dat de productieketens terug korter moeten worden. Dat biedt economische voordelen, zorgt voor meer transparantie én plaatselijke tewerkstelling.
Samen sterker
“Om dat allemaal te laten slagen, moeten mensen uiteraard wel worden samengebracht en dienen de krachten te worden gebundeld. En dat begint al bij het ontwerp. Door alle stakeholders te betrekken en hen kennis en informatie te laten delen, kom je tot meer innovatie en blijf je voortdurend verbeteren. Dat betekent dat de verschillende partijen zich niet meer mogen afschermen achter patenten, maar gezamenlijk moeten streven naar een einddoel. Zo kan je nu eenmaal meer bereiken. In dat kader zijn er intussen al heel wat platformen opgezet.”
Opportuniteiten voor sociale en lokale economie
“Een ander belangrijk aspect van de circulaire economie, dat zeker sinds de coronacrisis nog meer op de voorgrond is gekomen, betreft het lokaal produceren en verkopen van producten. De productieketens moeten terug korter worden. Dat biedt niet alleen economische voordelen, het zorgt ook voor meer transparantie in de keten én zorgt voor plaatselijke tewerkstelling. Wat dat laatste betreft, is de circulaire economie trouwens ideaal om de sociale tewerkstelling te versterken. Veel activiteiten die typisch zijn voor de circulaire economie (herstellen, onderhoud, sorteren,…) zijn ideaal om door deze doelgroep te laten uitvoeren. Maar deze openen ook heel wat nieuwe opportuniteiten voor kleine innovatieve bedrijven.”
