Vlaanderen staat op een keerpunt. Om tegen 2030 uit te groeien tot een absolute topregio is er nood aan minstens 2% economische groei. Dat is nodig om de welvaart en het welzijn van zoveel mogelijk mensen te verbeteren. Aan het woord is Hans Maertens, gedelegeerd bestuurder bij Voka.
Een groei van 2% vraagt serieuze doorbraken op verschillende domeinen. Excellent onderwijs is er daar één van. Competenties hebben immers een enorme economische impact. We danken onze levensstandaard en uitgebouwde sociale voorzieningen niet aan het feit dat we meer of langer werken dan andere landen, maar wel aan het feit dat we productiever zijn. En dat is voor een belangrijk deel te wijten aan onze competenties. Dringend tijd dus om onze competenties te verhogen of beter te benutten.
En dat kan op drie manieren:
1
Opleidingen beter afstemmen op de noden van de arbeidsmarkt.
Dat is belangrijk omdat de juiste competenties steeds minder voorhanden zijn. De krapte op de arbeidsmarkt slaat harder om zich heen dan ooit tevoren. Het tekort aan STEM-profielen is een structureel probleem dat ons groeipotentieel ernstig bedreigt. Vooral omdat ons grote transformaties te wachten staan op het vlak van digitalisering, klimaat en energie. Om onderwijs en arbeidsmarkt beter op elkaar af te stemmen, moet er nog meer samenwerking komen tussen scholen en ondernemingen. Ondernemingen moeten resoluut het langetermijnperspectief hanteren en scholen moeten meer openstaan voor opportuniteiten uit het bedrijfsleven en actief een netwerk van ondernemingen opbouwen en onderhouden. Een van de meest succesvolle manieren om het onderwijs beter te laten aansluiten op de arbeidsmarkt is het werkplekleren, waarbij jongeren een deel van de competenties verwerven of inoefenen op de werkplek.
2
Het onderwijs verder blijven digitaliseren.
Vlaanderen begon met een grote achterstand op vlak van digitaal onderwijs aan de coronacrisis waardoor de leerachterstand onvoldoende kon worden ingeperkt. Hierdoor liepen de leerverliezen na drie schooljaren corona op tot een halfjaar achterstand. In landen zoals Denemarken, waar leraren voor de crisis al vaker IT-toepassingen gebruikten in de lessen, werd er ondanks langere schoolsluitingen minder leerverlies opgetekend. Gelukkig werden er budgetten voorzien om de achterstand goed te maken. Het potentieel voor de toekomst blijft dan ook gigantisch. Met de juiste randvoorwaarden kan technologie zowel de effectiviteit als de efficiëntie van het onderwijs ten goede komen en dus competentieversterkend werken.
3
Inzetten op levenslang leren
Dat is essentieel om zo goed mogelijk gebruik te maken van de schaarse talenten. Een eerste stap daarin is het in kaart brengen van toekomstige competentienoden. Hoewel het nog altijd moeilijk is om te bepalen welke skills in de toekomst relevant zullen zijn, zijn er dankzij het analyseren van big data en het gebruik van artificiële intelligentie veel meer mogelijkheden. Beter beschikbare data zouden medewerkers in staat stellen om te weten welke competenties ze over enkele jaren nodig hebben. Werkgevers kunnen er dan weer mee aan de slag om hun opleidingsagenda vorm te geven.