Stad Gent heeft de ambitie om zich te ontwikkelen tot de Technologiehoofdstad van Europa. Zo wil ze komen tot een sterke, toekomstgerichte en innovatieve economie die jobs en welvaart creëert, maar die tegelijk ook op een duurzame manier fundamentele maatschappelijke uitdagingen aanpakt.
Tekst: Joris Hendrickx
“We focussen ons op vier speerpuntclusters waarvoor er veel potentieel is in Gent: healthtech, digitale technologie, biotech en cleantech”, zegt Sofie Bracke, schepen voor Economie, Handel, Sport en Haven. “Door deze te ondersteunen, willen we onze bestaande ecosystemen internationaal uitbouwen. We doen dat bijvoorbeeld met internationale promotie en het aantrekken van internationaal kapitaal en talent. Daarnaast willen we zo veel mogelijk de kruisbestuiving stimuleren tussen deze speerpunten.”
Ghent Economic Board als gezicht en motor
“Samenwerken met de grote economische actoren in onze regio zal hiervoor cruciaal zijn. Daarom hebben we begin 2020 de Ghent Economic Board opgericht, die het stedelijke economische beleid adviseert en Gent nationaal én internationaal nog beter wil positioneren in haar relatie met hogere overheden, ondernemers en investeerders”, aldus Bracke. “Naast de Stad Gent zetelen onder meer ook UGent, North Sea Port, Provincie Oost-Vlaanderen, UNIZO, Voka, FIT, imec, UZ Gent – MedTeG, VIB en enkele hoofdrolspelers uit technologische sectoren in deze board. Zij geven samen advies over de gerichte besteding van een speerpuntenfonds van vijf miljoen euro.”
Speerpuntcluster cleantech: CAPTURE
“Circulariteit kan enkel werken met volledig lokaal ecosysteem”
“CAPTURE is een centrum dat excellent onderzoek en innovatie rond grondstoffenrecuperatie samenbrengt”, vertelt prof. dr. ir. Korneel Rabaey, CTO. “In ons centrum brengen we vanuit onder andere de UGent, de Universiteit Antwerpen, de VUB en VITO onderzoekers en bedrijven samen om structureel en geïntegreerd na te denken over hoe we nieuwe technologie van laboratorium tot praktijk brengen, zowel in het Gentse deel van North Sea Port als daarbuiten. De regio ontwikkelt zich nadrukkelijk als een cleantechcluster, maar we fungeren ook als contactpunt voor diverse overheden. Momenteel hebben we ook partnerships met een honderdtal bedrijven om hen te tonen waar wij mee bezig zijn en om hen zo vroeg mogelijk mee te nemen in nieuwe opportuniteiten. We voorzien ook in onderwijsprogramma’s rond circulaire economie, zowel voor studenten als voor professionals.”
Ondersteuning voorbeeldprojecten
Rabaey: “We verschaften academische kennis voor de studie die leidde tot North-C-Methanol, een nieuw te bouwen fabriek in het Gentse deel van North Sea Port die groene methanol kan maken uit CO2. Voor Plasticity brengen we experts samen om na te denken over wat men zou kunnen doen met onbenutte plasticstromen. In deze projecten heeft de Stad Gent telkens een ondersteunende rol opgenomen. Een derde project is Improved, waarin we op de sites van bedrijven aantonen hoe ze optimaal het juiste water kunnen produceren en recupereren.”
Iedereen samenbrengen in ecosysteem
“Circulaire economie werkt enkel naar behoren als de hele waardeketen goed zit. Alles moet lokaal aanwezig zijn, inclusief overheden die mee zijn in het verhaal: innovatief onderzoek, locaties, grondstoffen, partijen die nood hebben aan die grondstoffen en talent dat daar wil komen werken. Daarom is het cruciaal dat we iedereen in de regio hierrond samenbrengen”, besluit Rabaey.
Speerpuntcluster healthtech: UZ-MedTeG
“One-stop-shop voor het vermarkten van innovatieve ideeën”
“Er is in Gent een sterke wil om samen na te denken over innovatie in al zijn aspecten binnen de gezondheidszorg, en dat over de grenzen heen. Healthtech bestaat immers uit meerdere domeinen met een sterke overlap. Er zijn dus veel crossovermogelijkheden”aldus Catherine Van Der Straeten, diensthoofd bij het Health, Innovation & Research Institute van UZ Gent, dat onderzoek en innovatie binnen de gezondheidszorg ondersteunt.
“We doen dat vanuit UZ Gent, maar ook met een bredere focus op UGent en artsen die een innovatief idee hebben. MedTeG faciliteert en ondersteunt dan weer specifiek de ontwikkeling van nieuwe innovatieve medische technologie met als doel om de Gentse regio verder te laten groeien als een medtech hub. We willen zo een one-stop-shop bieden die artsen, onderzoekers en ondernemers door alle horden heen helpt om innovatieve ideeën naar de patiënt te brengen.”
Unieke troeven
“De Stad Gent wil ons hier alvast in steunen, bijvoorbeeld door visibiliteit te geven aan onze initiatieven. En dat kunnen we goed gebruiken, want we hebben heel wat sterktes die vaak nog te weinig belicht worden ten opzichte van potentiële partners in binnen- en buitenland”, vervolgt Van Der Straeten. “Onze stad is uniek omwille van de sterke concentratie van diverse expertises in een kleine regio. Het is hier dus gemakkelijker om van gedachten te wisselen, samen te werken en een kruisbestuiving te realiseren.
Dat groeiende ecosysteem creëert een enorme opportuniteit om aan cocreatie te doen, samen onderzoek te voeren en out-of-the-box te denken. Daarbovenop is er de aanwezigheid van kennisinstellingen zoals de UGent en de hogescholen, onderzoekscentra en vier grote ziekenhuizen. Vanuit UZ Gent hebben we bovendien een nauwe band met de overheden in de gezondheidszorg.”
Speerpuntcluster biotech: VIB
“Al jaar en dag wereldwijde pionier in biotech”
“Vandaag werken er in de Gentse regio zo’n drieduizend mensen in de biotechsector. Het is daarmee een van de grootste biotechclusters in Europa. Op het vlak van agrobiotechnologie is het zelfs de grootste in Europa en de tweede grootste wereldwijd”, zegt Jo Bury, managing director van het VIB.
“Alles is begonnen in de jaren 70, toen enkele professoren aan de UGent de moleculaire biologie binnenbrachten in ons land en daarbij tal van papers publiceerden in internationaal gerenommeerde tijdschriften. Zo zetten ze Gent in een zeer vroeg stadium al wereldwijd op de kaart als een belangrijke speler voor biotechnologie, moleculaire biotechnologie en genetica.”
Steun Vlaamse overheid
“Uit dit academische werk ontstonden begin jaren 80 Plant Genetic Systems en Innogenetics, twee van de eerste grote biotechnologiespelers wereldwijd. Dat was de start van een belangrijke inspanning van de Vlaamse overheid om de biotechnologie te steunen. Hieruit ontstond vervolgens het Vlaams Actieprogramma Biotechnologie, waaruit later het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB) groeide.”
Inzetten op kruisbestuiving
“Het is dan ook niet verwonderlijk dat het VIB vandaag meer dan achthonderd onderzoekers tewerkstelt in Gent. Zij werken op drie domeinen: plantenbiotech, inflammatie, immuniteit en infectie, en pure biotechnologie. Sinds de opstart van het VIB 25 jaar geleden hebben we al 27 start-ups opgericht, waarvan twee derde in Gent gevestigd is”, stelt Bury trots.
“Door de sterke concentratie aan biotechactiviteiten zijn de ambtenaren van de Stad Gent goed vertrouwd met diverse vergunningsaanvragen en kunnen zij dus snel schakelen. Bovendien zorgt de concentratie ervoor dat er heel wat kruisbestuiving is, ook met andere sectoren zoals bijvoorbeeld alles wat digitale technologieën betreft.
Speerpuntcluster digitale technologie: In The Pocket
“Lopen een generatie voorop wat betreft de digitalisering van onze economie”
In The Pocket ontwikkelt digitale producten en platformen voor andere bedrijven. Sinds haar start zo’n tien jaar geleden is het bedrijf enorm gegroeid, en daar heeft de ligging in Gent zeker toe bijgedragen. “Gent heeft immers meerdere troeven”, opentCEO Jeroen Lemaire.
“De UGent is een enorme talentenpool, maar ook vanuit West-Vlaanderen en de regio tussen Gent en Brussel trekt de stad veel talent aan. Hierdoor is het gemakkelijker dan in andere steden om de juiste krachten te vinden. Daarnaast heeft Gent een rijke ‘digitale’ geschiedenis, denk maar aan Tele Atlas en Netlog.”
Beloftevolle start-ups en scale-ups
“Door die sterke reputatie binnen dit domein heeft Gent een disproportionele vertegenwoordiging van digitale technologiebedrijven, waaronder heel wat beloftevolle start-ups en scale-ups. Maar liefst zeven van de tien ‘Rising Stars’ en veertien van de ‘Technology Fast 50’ van Deloitte zijn Gents. Hierdoor lopen we een generatie voorop in de digitalisering van onze economie, en dat zal zeker zijn vruchten afwerpen.”
Gerichte steun
“De Stad Gent stelt zich op als een partner die technologische bedrijven wil helpen in hun groei. Indirect doet ze dat door de leefbaarheid van de stad te verbeteren, omdat ze zo aantrekkelijker wordt om te komen werken en wonen. Maar er zijn ook gerichte initiatieven, zoals de beleidsnota die ambieert om van Gent de Technologiehoofdstad van Europa te maken”, vertelt Lemaire.
“Dat uit zich in concrete projecten zoals ‘The Big Score’ of ons eigen evenement ‘Shift’, dat steun mocht ontvangen van de Stad. Maar er zijn ook het Wintercircus en De Krook die visibele hubs zullen worden van technologische innovatie in Gent.”