“De maatschappij verandert in een razend tempo. De tijd dat een diploma uit het secundair of hoger onderwijs voldoende was voor een levenslange loopbaan, is definitief voorbij”, zegt Paul Verschueren van Federgon, de federatie van HR-dienstverleners. “De noodzaak om levenslang leren te versterken, wordt steeds dringender.”
Met de whitepaper ‘Een toekomst voor Leren. Leren voor de toekomst’ roepen we op om alle betrokkenen in het brede opleidings- en onderwijsveld samen te brengen. In een snel veranderende wereld, waar technologische vooruitgang en duurzaamheid centraal staan, is het essentieel om de huidige kaders rond leren en ontwikkelen te actualiseren en te verbeteren. Om de capaciteit van onze opleidingsinstellingen in België optimaal te benutten, stellen we drie belangrijke transities voor: een nieuw referentiekader, een duidelijk afgebakend financieel kader en een stimulerend institutioneel kader.
De Belgische overheden investeren aanzienlijke bedragen in onderwijs en beroepsopleiding, maar de vraag blijft of deze middelen wel juist worden besteed.
1. Een nieuw en aangepast referentiekader
Levenslang leren is een continu proces dat niet stopt bij het verlaten van de school of universiteit. Dit concept benadrukt dat leren zowel in de professionele als in de privécontext plaatsvindt. Het huidige denkkader beperkt levenslang leren nog te vaak tot het aantal uren in een formele leeromgeving, zoals een klaslokaal. Een breder perspectief is nodig: een perspectief waarin diverse leervormen worden omarmd, zoals informeel, hybride of sociaal leren. Dit aangepaste referentiekader moet rekening houden met de individuele leerbehoeften en motivatie van burgers, die verder reiken dan hun huidige functie. Het doel is om een cultuur van levenslang leren te creëren waar iedereen zijn verantwoordelijkheid neemt en de focus verschuift van een baangerichte naar een loopbaangerichte aanpak.
Levenslang leren is een continu proces dat niet stopt bij het verlaten van de school of universiteit.
2. Een duidelijk afgebakend financieel kader
De Belgische overheden investeren aanzienlijke bedragen in onderwijs en beroepsopleiding, maar de vraag blijft of deze middelen wel juist worden besteed. Het financiële kader rond leren en ontwikkelen kan geoptimaliseerd worden, de middelen kunnen efficiënter en effectiever ingezet worden. Dit betekent dat de overheid een regisseursrol op zich neemt en vraagsturing in het opleidingslandschap aanmoedigt. Daarnaast is het belangrijk dat de overheid inzicht ontwikkelt in de toekomstige evoluties van vaardigheden, banen en sectoren en daarbij elk individu de regie over hun loopbaan en ontwikkeling geeft. Een individuele leer- en loopbaanrekening die laagdrempelig bereikbaar is, versterkt burgers en opleidingsverstrekkers in deze uitdaging.
3. Een stimulerend institutioneel kader
Het huidige beleid wordt gekenmerkt door tegenstrijdige en contraproductieve maatregelen van verschillende overheden. Een gemeenschappelijk beleid rond levenslang leren dat door alle regio’s wordt uitgedragen, is meer dan welkom. Het afschaffen van de Federal Learning Account is een belangrijke stap van de nieuwe federale regering om terug een beleid te voeren dat beter aansluit bij de visie die in de gewesten gedragen wordt. Een Individual Learning Account waar burgers tijdens hun carrière terechtkunnen, moet mensen beter in staat stellen om gedurende hun volledige loopbaan te investeren in zelfontwikkeling. Daarnaast moet de overheid samenwerkingsverbanden tussen het onderwijs en het bedrijfsleven sterker promoten. Ook mag het beleid niet blind zijn voor het belang van inclusiviteit bij levenslang leren: de focus op de relatie werkgever-werknemer moet verlegd worden naar de burger, ongeacht de professionele status.
