Begin 2025 voelde als drie maanden in één: China lanceerde DeepSeek, OpenAI wankelde en de AI-markt kreeg een tik. Europa lanceerde de langverwachte AI Act die bedrijven, scholen en overheden verplicht tot voldoende AI-geletterdheid. “Maar verplichting alleen is onvoldoende”, stelt Robbe Wulgaert, auteur van ‘AI in de Klas’ en leerkracht programmeren en AI.
Robbe Wulgaert
Auteur van ‘AI in de Klas’ en leerkracht programmeren en AI
“Europa stelt AI-geletterdheid centraal vanwege drie redenen: innovatie, naleving van regels en bescherming van burgers. AI biedt tal van innovatiemogelijkheden, zoals objectherkenning in de landbouw om beschadigd fruit te detecteren. Maar dezelfde technologie kan ook ingezet worden door politiediensten voor gezichtsherkenning, ondanks privacyrisico’s. Zoals Nathalie Smuha (KU Leuven) benadrukte in Politico: hoewel de AI Act biometrische surveillance verbiedt, zorgen uitzonderingen ervoor dat deze technieken legaal blijven. AI-geletterdheid is daarom essentieel om burgers in staat te stellen hun rechten te beschermen en kritisch toezicht te houden op dergelijke toepassingen.”
Vlaanderen mist een heldere ambitie. Grote bedrijven en topuniversiteiten investeren, terwijl kmo’s en scholen achterblijven.
Geen Vlaams actieplan
“Finland gaf al in 2017 het voorbeeld met ‘Elements of AI’, een gratis cursus gericht op gewone burgers én bedrijven. Deze cursus werd een Europees project met als doel 1% van de bevolking AI-geletterd te maken. Vlaanderen mist deze heldere ambitie. Grote bedrijven en topuniversiteiten investeren, terwijl kmo’s en scholen achterblijven. Vlaanderen heeft met andere woorden geen coherent actieplan. Gelukkig zien we lokale initiatieven ontstaan. Artevelde- en Odisee Hogeschool ontwikkelden een gratis online cursus generatieve AI voor studenten, bekroond op de SETT-beurs 2025. De Vlaamse Academie voor AI (VAIA) adviseert organisaties om te starten met een grondige analyse van hun AI-gebruik om vervolgens een continue leercultuur te creeren. Een basiscursus zoals ‘Elements of AI’ is hierbij een uitstekend vertrekpunt, maar geen eindstation. AI-geletterdheid vraagt maatwerk, omdat kennis en uitdagingen sterk verschillen per sector.”
Het is tijd om de AI Act niet enkel als een verplichting te zien, maar als dé kans op een toekomst met kritische, competente burgers.
Van regelgeving naar ambitie
“We hebben alles in huis voor een brede, gestructureerde aanpak. Het is tijd om de AI Act niet enkel als een verplichting te zien, maar als dé kans op een toekomst met kritische, competente burgers. Europa biedt regelgeving, Vlaanderen moet nu de ambitie tonen.”
