Belgisch bier is een begrip, de Belgische biercultuur is zelfs erkend door UNESCO. Maar de sector is afhankelijk van het milieu en natuurlijke ingrediënten voor het brouwproces. Brouwers willen dus zelf een belangrijke rol spelen in het verkleinen van de CO2-voetafdruk van de voedingsindustrie. Een ingrediënt dat daarom niet meer weggedacht kan worden bij de kunst van het kwaliteitsvol bier brouwen, is duurzaamheid.
Tekst: Shannah Jongstra
Belgische bierbrouwers, maar ook leveranciers, verpakkingsbedrijven en andere partners maken steeds meer milieuvriendelijke keuzes over hun hele waardeketen. Dat gaat van het duurzaam gebruik van ingrediënten en natuurlijke hulpbronnen tot circulaire afvalstromen. Yleni De Neve, Environment Manager Europe bij AB InBev: “Water speelt een cruciale rol bij de productie van bier. Het wordt zo efficiënt mogelijk ingezet en hergebruikt dankzij procesverbetering en innovatieve technologieën. Waterrecyclagesystemen filteren afvalwater tot drinkwaterkwaliteit, dat opnieuw gebruikt kan worden in de brouwerij.”
Green Deal Brewers
In 2018 ondertekenden negen Belgische brouwers een vrijwillige overeenkomst – Green Deal – met de Vlaamse overheid. Zij zetten zich enerzijds in om minder water te gebruiken in het productieproces en anderzijds om minder water op te pompen uit grondwaterlagen in slechte toestand. Iedere brouwerij stelde hierbij een individueel actieplan op.
De Vlaamse overheid helpt knelpunten weg te werken en richtte een stuurgroep op die leermomenten organiseert voor de brouwerijen. De Neve: “Een project dat we deelden kwam uit Leuven, waarbij we opgepompt werfwater redden en transporteerden naar onze brouwerij aan de overkant van de straat. Daar gebruikten we het opnieuw als proceswater. Het belangrijkste leerpunt was het wetgevend kader, en die lessen delen we graag met de overheid en de andere brouwers. Iedereen vaart namelijk wel bij een goed waterbeleid.”
Ondertussen sloten vijf nieuwe brouwerijen zich aan bij de Green Deal Brewers. Samen verminderden ze hun waterverbruik al met 289 miljoen liter.
Hernieuwbare energie en e-trucks
Om hun CO2-uitstoot te verminderen, zetten brouwers ook in op hernieuwbare energiebronnen, met bijvoorbeeld wind- en zonne-energiesystemen. “En ook de transportvloot verduurzaamt”, vult David De Schutter, hoofd van GITEC, het Global R&D departement van AB InBev in Leuven, aan. “Wij investeerden in de eerste Europese emissieloze e-truck. Die brengt ons bier tot bij de Leuvense cafés, de bakermat van Stella Artois. En eerder dit jaar startten we een proefproject met Colruyt op, met waterstoftrucks voor het zware vrachttransport tussen logistieke hubs van ons en Colruyt in België.”
Innovatieve oplossingen voor het productieproces zijn bijvoorbeeld ook zuinige compressoren die minder verbruiken en hitte-integratie faciliteren, waardoor restwarmte gerecupereerd kan worden. Of de door AB InBev gepatenteerde Simmer & Strip-techniek. “Dat is een innovatieve brouwtechniek waarmee we gasbellen opwekken door gas in de brouwketel te blazen. Het bier hoeft niet te koken, waardoor we minder waterdamp verliezen en minder energie verbruiken”, vertelt De Schutter. “Ook hier delen we onze lessen met de sector. We stellen onze techniek beschikbaar voor andere brouwerijen, zodat we samen onze CO2-voetafdruk naar beneden kunnen halen.”
Lichtste bierflesje ter wereld
België is voorloper in het gebruik van de klassieke retourflesjes. Volgens de Federatie van Belgische Brouwers ligt de CO2-uitstoot hier zes keer lager dan bij glas ingezameld in containers en vier keer lager dan bij de recyclage van blikjes.
Maar ook hier denken bierproducenten en verpakkingsbedrijven graag nog enkele stappen verder. Zo zet het innovatieteam van AB InBev in op het verkleinen van de verpakkingsimpact. Eerder dit jaar brachten zij in samenwerking met een leverancier het lichtste aluminium blikje bier op de markt. Daarnaast ontwikkelde het Leuvense team ook het lichtste bierflesje ter wereld, slechts 150 in plaats van 180 gram, goed voor een CO2-reductie van 17%. En alle plasticverpakkingen voor blikjes Jupiler bestaan eind dit jaar uit 100% gerecycleerd plastic, wat een besparing van 400 ton plastic inhoudt.
Van restproduct tot verpakking
Doordat bierbrouwers vandaag meer non-alcoholische alternatieven aanbieden, ontstaat er een groeiende nevenstroom alcohol, die opnieuw slim wordt ingezet. De Neve: “Deze wordt verwerkt tot biobrandstof. Eerder maakten we hier samen met Ecover ook zeep van. Bij de start van de COVID-pandemie hebben we een supply chain opgezet van ethanol voor de productie van desinfecterende handgel. Daarnaast boden we alcohol in pure vorm aan bij apothekers uit de buurt, zodat zij hun eigen alcoholgel konden maken.”
Om ons kwaliteitsvol bier te blijven schenken – met respect voor de gemeenschap en het milieu – is een duurzaam beleid geen optie, maar een noodzaak.
De reststromen van het brouwproces zelf worden ook gebruikt. Uit het restafval van gerst blijft voedzaam materiaal over, zoals proteïnen en voedingsvezels. Na onderzoek in het team van De Schutter richtte AB InBev Evergrain op, dat deze voedingsstoffen isoleert en er circulaire plantaardige proteïnen mee produceert voor de voedingsindustrie. Zo kunnen zij er opnieuw broden of pasta’s van maken. Het restafval kan je ook gebruiken voor de verpakking.
Zo werd er een project gelanceerd waarbij de kartonnen ‘mandjes’ van Corona Extra gemaakt worden uit 100% gerecycleerd papier, en deels uit het gerstestro-afval dat normaal op de velden blijft liggen. Voor de verwerking hiervan wordt 90% minder water gebruikt, maar ook minder energie en schadelijke chemicaliën. In de toekomst zullen deze ook in België te vinden zijn.
Samenwerken
“Voor een grotere impact is samenwerken met partners uit de sector cruciaal. Zo ook met start-ups. Een voorbeeld is onze 100+ Accelerator, een wereldwijd incubatorprogramma waar we duurzame oplossingen zoeken rond waterbeheer, circulaire economie, landbouw en klimaatactie”, aldus De Schutter. “Om ons kwaliteitsvol bier te blijven schenken – met respect voor de gemeenschap en het milieu – is een duurzaam beleid geen optie, maar een noodzaak.” De bierindustrie zet zo grote stappen naar innovatieve en milieuvriendelijke oplossingen. En wij genieten steeds meer verantwoord van ons biertje.
