Elk jaar zuivert Aquafin ongeveer achthonderd miljoen kubieke meter afvalwater van de Vlaamse gezinnen volgens strenge Vlaamse en Europese normen. In plaats van dat allemaal naar de zee te laten lopen, verkent de waterzuiveraar met verschillende private en publieke partners hoe het nuttig kan herbruikt worden om ons watersysteem te versterken.
Voor de productie van drinkwater wordt vandaag voornamelijk een beroep gedaan op twee bronnen: oppervlaktewater en grondwater. Beide bronnen komen sterk onder druk in lange, droge periodes wanneer het aanbod daalt en het verbruik piekt. Dat merken we doordat we plots ons gazon niet meer mogen sproeien en landbouwers geen water meer mogen capteren uit de beek om hun land te besproeien.
Gezuiverd afvalwater treedt op de voorgrond
Door de klimaatverandering zullen zo’n extremen alsmaar vaker voorkomen. In de zoektocht naar stabiele, aanvullende waterbronnen komt gezuiverd afvalwater (effluent) steeds meer op de voorgrond. Met zijn constante beschikbaarheid en kwaliteit heeft het veel potentieel om ons watersysteem beter in balans te brengen.
“We zuiveren dagelijks het equivalent van achthonderd olympische zwembaden huishoudelijk afvalwater. Na behandeling gaat het rechtstreeks naar een waterloop en van daaruit naar de zee, waar het zich mengt met zout water. Zeewater moet je eerst terug ontzilten, een dure omweg die niet nodig is als je start vanaf het gezuiverde afvalwater. Dat kan opgewaardeerd worden tot elke gewenste kwaliteit, van proceswater tot ultrapuur water”, zegt Marjolein Weemaes, directeur Business Development & Innovatie bij Aquafin. “Op die manier kunnen we helpen om de andere waterbronnen te beschermen en de grondwaterlagen aan te vullen. En er moet minder grondwater worden opgepompt om er drinkwater van te maken.”
Drinkwatermaatschappijen en bedrijven erkennen potentieel
Aquafin staat open voor alle samenwerkingsvormen met publieke en private partners die leiden tot een ecologisch, sociaal en economisch waardevol hergebruik van het effluent. Daarom werkt de waterzuiveraar vandaag samen met zowel drinkwatermaatschappijen als bedrijven die de mogelijkheden van duurzaam hergebruik verkennen.
➤ Optimale buffering van wateroverschotten in de ondergrond
Drinkwatermaatschappijen De Watergroep en FARYS slaan de handen in elkaar. Ze combineren samen met Aquafin en Capture in het project DEEPER Blue de lokale opwaardering van gezuiverd afvalwater tot drinkwater met de ondergrondse buffering ervan om het bij waterschaarste weer op te pompen. De locatie van dit project is de rioolwaterzuiveringsinstallatie van Aquafin in Aalst (Hofstade). Die moet in de toekomst een staaltje van duurzame technieken worden door onder meer de toepassing van riothermie (recuperatie van warmte uit rioolwater), zonne-energie, duurzame bouwtechnieken en hergebruik van hemelwater.
➤ Van afvalwater naar industrieel koelwater
Op de rioolwaterzuiveringsinstallatie van Aquafin in Antwerpen-Noord voert water-link momenteel piloottesten uit. Dit voor de opwaardering van effluent tot industrieel koelwater voor bedrijven in het havengebied. Water-link staat voor ‘zeker van water’ en focust op duurzaamheid. De opstelling in Antwerpen-Noord is de technische oplossing die in de lokale context het beste resultaat geeft. Een full-scale-installatie kan al tegen 2025 operationeel zijn.
➤ Decentrale productie van drinkwater dankzij gezuiverd afvalwater
Vandaag zijn er een aantal centrale drinkwaterproductieplaatsen die de huishoudelijke bevoorrading in Vlaanderen moeten garanderen. Drinkwatermaatschappijen De Watergroep, Pidpa en FARYS voelen dat klassieke waterbronnen onder druk komen. Om de bevoorrading te garanderen, voerden ze een studie uit naar mogelijkheden om ook decentraal drinkwater te produceren vanuit alternatieve waterbronnen. Een piste die hierin onderzocht werd, is het hergebruik van gezuiverd afvalwater. Vandaag gebeurt dit ook al door drinkwaterbedrijf Aquaduin in Koksijde. Zij infiltreren het gezuiverd afvalwater van een rioolzuiveringsinstallatie in de buurt in de duinen en behandelen het verder tot drinkwater. De studie identificeerde het potentieel om de druk op het natuurlijke watersysteem te verminderen door er effluent in te zetten voor drinkwaterproductie.
➤ Gezuiverd afvalwater voor ontziltingsfabriek in de Antwerpse haven
Het Amerikaanse Dockwater zal brak – half zout, half zoet – water uit de Antwerpse dokken omzetten in proceswater. Zo kunnen chemische bedrijven het gebruiken in hun industriële processen in plaats van drinkwater. Dockwater bereikte een akkoord met Aquafin om te onderzoeken hoe gezuiverd afvalwater, afkomstig van huishoudens, kan worden hergebruikt in de ontziltingsinstallatie. Dat kan een belangrijke stap zijn in de richting van een meer circulaire waterkringloop.
Gezuiverd afvalwater kan opgewaardeerd worden tot elke gewenste kwaliteit, van proceswater tot ultrapuur water.
Gezuiverd afvalwater is een waardevolle grondstof. Het hoeft niet meteen naar beken en rivieren te vloeien, maar kan hergebruikt worden voor ecologisch en economisch zinvolle projecten. Al het effluent opnieuw gebruiken, is evenwel geen optie. Sommige kwetsbare, kleine waterlopen zijn voor hun ecologisch evenwicht tijdens droogteperiodes voor een deel afhankelijk van het gezuiverd afvalwater dat Aquafin erin loost. Het inzetten van effluent om natuurlijke watervoorraden te sparen, is in de eerste plaats een proactieve oplossing die ons watersysteem moet versterken.
Afvalwater zuiveren zodat beken en rivieren weer proper worden én water in harmonie brengen met de leefomgeving, dat is de kernactiviteit van Aquafin. Maar door slim en duurzaam om te gaan met elke druppel water creëren we flexibele en robuuste watersystemen. Waterkringlopen sluiten, meewerken aan circulaire economie en… zo weinig mogelijk water afvoeren naar de zee.