Door op een circulaire manier om te gaan met ons hemel- en oppervlaktewater kunnen we heel wat winsten boeken. Dat vraagt dan wel om slimme innovaties en vergaande samenwerkingen.
Meer uitleg door:
Hans Goossens
Directeur-generaal – De Watergroep
“Allereerst willen we nog zo weinig mogelijk afvalstoffen overhouden en in de plaats gaan naar reststoffen die terug kunnen dienen als grondstoffen. Zo worden bijvoorbeeld onze kalkkorrels gebruikt in bouwmaterialen. Maar ook ijzerslib brengen we tot een kwaliteit die goed genoeg is om terug in te zetten als grondstof, voornamelijk in de biovergisting.”
“Voor ons als waterbedrijf is er echter een tweede dimensie die nog veel belangrijker is. De waterkringloop is van nature circulair. Ons hierop inspirerend kunnen we lokaal de waterbeschikbaarheid vergroten door op kleinere schaal in te zetten op waterhergebruik. Zo maken we de cirkel (de kringloop dus) ook kleiner.”
Decentrale watervoorziening
“Door de wereldwijd toenemende klimatologische grilligheid, de relatief beperkte beschikbaarheid van zoet water in Vlaanderen in verhouding met het aantal inwoners, en de steeds onregelmatigere regenval wordt spaarzaam zijn met water én het hergebruik ervan des te belangrijker. Zo kunnen we vermijden dat de waterschaarste zich vertaalt in een watertekort. Een decentrale watervoorziening kan daar alvast deels een antwoord op bieden. Het ontregelt nochtans ons businessmodel als publiek waterbedrijf, want door minder leidingwater te verbruiken, dalen onze inkomsten uit de verkoop ervan.”
“Het is echter niet onze opdracht om zo veel mogelijk te verkopen of om de winst voor onze aandeelhouders te maximaliseren. We hebben de maatschappelijke opdracht om ervoor te zorgen dat de Vlaamse bevolking aan een betaalbare prijs over het nodige kwaliteitsvol drinkwater kan beschikken. Daarom moeten we absoluut kijken naar het hergebruik van water en een diversificatie van de bronnen.”
Bedrijven ontdekken de voordelen
“Heel wat grote industriële klanten die vroeger drinkwater afnamen van het net gaan vandaag voluit voor het volledige hergebruik van het water op hun site. Het lozen van bedrijfsafvalwater is immers minder evident en duurder geworden. Door het water te hergebruiken, neemt bovendien de nettobehoefte af en worden ze dus minder afhankelijk van de waterbeschikbaarheid.”
We hebben de maatschappelijke opdracht om ervoor te zorgen dat de Vlaamse bevolking aan een betaalbare prijs over het nodige kwaliteitsvol drinkwater kan beschikken.
“Door de drogere en warmere zomers wordt dat alsmaar belangrijker om de businesscontinuïteit te kunnen garanderen. Bovendien evolueren ook de membraantechnologieën, waardoor het mogelijk wordt om ook op steeds kleinere schaal zeer goed water te produceren tegen een aanvaardbare kostprijs.”
Innovaties en samenwerkingen
“We mogen niet meer water onttrekken uit onze grondwaterwinningen dan dat er op een natuurlijke manier bijkomt. In het kader van een duurzaam beheer automatiseren we daarom de peilmetingen van deze ondergrondse bronnen. Hierdoor krijgen we betere inzichten in de grondwaterreserves, en kunnen we hun capaciteit behouden.”
“Een ander project is ‘Internet of Water’, waarbij we samen met onze projectpartners over heel Vlaanderen een sensorennetwerk uitbouwen om onder andere de diverse debieten beter te begrijpen. De sensoren zullen data bijhouden van oppervlaktewater aan rivieren, beken en waterlopen, grondwater en gezuiverd rioolwater. Hoe meer data, hoe sneller we kunnen detecteren waar er iets fout dreigt te gaan en hoe slimmer en duurzamer we onze grond- en oppervlaktewaterwaterbronnen kunnen beheren en inzetten.”
“Binnen de watersector werken we nauw samen met de andere drinkwaterbedrijven, maar ook met afvalwaterzuiveraar Aquafin. Samen bekijken we hoe we afvalwater decentraal kunnen opwaarderen tot drinkwater of water op maat. Met de energiesector bekijken we dan weer de mogelijkheden rond groene waterstof.”
Klimaatneutraliteit dankzij groene stroom
“We gaan voluit voor een lager energieverbruik en een vermindering van onze CO2-uitstoot. Op dit moment functioneren we 100% op groene stroom die we nu nog voornamelijk aankopen. We hebben alvast zonnepanelen geplaatst rondom ons spaarbekken in Kluizen, maar kijken ook hoe we zelf of in partnerschap nog meer hernieuwbare energie kunnen gaan opwekken.”
Er zijn nog heel veel mogelijkheden wat betreft decentrale watervoorziening die in het verleden niet benut zijn geweest omdat het toen ook niet nodig was.
“Samen met partners onderzoeken we bovendien het potentieel van drijvende zonnepanelen op onze waterreservoirs. Omdat het zonlicht zo weerkaatst wordt, is er meteen ook minder verdamping en algengroei. Het water kan op zijn beurt koeling geven aan de zonnepanelen, waardoor het potentiële rendement op warme dagen verbetert”, aldus Goossens.
Nog veel potentieel
“Wat betreft circulaire watervoorziening hebben we alvast heel wat initiatieven lopen. Op het vlak van hemelwater kunnen we daarentegen nog een grote omslag maken. Zo hoeft al het hemelwater dat bij burgers op en rondom hun woning valt niet naar de riool te lopen. Je kan het ook opvangen, een kleine zuivering geven en er bijvoorbeeld toiletten mee spoelen.”
“Hoewel dat al vrij goed ingeburgerd is in Vlaanderen, merken we toch dat 55 % van onze klanten nog niet beschikt over een regenwaterput. Het overtollig regenwater kan vervolgens geïnfiltreerd worden naar de grondwaterreserves.”
“Er zijn nog heel veel mogelijkheden wat betreft decentrale watervoorziening die in het verleden niet benut zijn geweest omdat het toen ook niet nodig was. De klimatologische druk op het watersysteem blijft echter toenemen.”
“We moeten daarom nog verder gaan. Zo kan een slim gedecentraliseerd watersysteem ervoor zorgen dat stormwater niet voor overlast zorgt en er tegelijk toch voldoende kan gebufferd worden om lange periodes van droogte te overbruggen. De functies van een spaarbekken en een wachtbekken moeten daarvoor worden gecombineerd.”