Het belang van water kan niet overschat worden. Niet enkel heeft het historisch gezien een rol gespeeld in het vormgeven van beschavingen en onze identiteit, ook vandaag is het doorweven in zowat alle aspecten van de maatschappij. “Dat zorgt uiteraard voor heel wat uitdagingen’, zegt Dirk Halet van Vlakwa.
Wist je dat onze Vlaamse identiteit sterk gelinkt is aan water? Zo is het woord Vlaming afgeleid van het Germaanse woord flauma, wat vloed betekent. In de vroege middeleeuwen zag Vlaanderen er niet uit zoals vandaag. De kuststrook liep twee keer per dag onder water en drong diep door tot in het binnenland. Het was een ingewikkeld kluwen van poelen, moerassen en hier en daar een verhoging in het landschap. Op die verhogingen vestigden zich de eerste bewoners. Wie in een gebied woonde dat onderhevig was aan overstromingen, was een flauming.
Toch ontwikkelde Vlaanderen zich tot een van de meest welvarende regio’s van Europa. Het natuurlijk watersysteem werd grondig aangepast om de stromen beter onder controle te krijgen. Er werden niet enkel grachten en (afval)waterinfrastructuur aangelegd, maar ook kanalen gegraven om de natuurlijke loop van water te bedwingen en te vormen naar de behoeften van de mens.
Er is een groeiend besef dat er zich een nieuwe fase aandient in de manier waarop we als mens in het natuurlijke watersysteem ingrijpen.
Complex en ruim speelveld
De toenemende bevolking en welvaart gaan gepaard met een toenemende watervraag. Doordat er meer water nodig is, ontstaat er een groter spanningsveld tussen wat van het watersysteem wordt verwacht en wat het effectief aankan. Het gevolg laat zich raden: wateroverlast, waterschaarste en problemen met de waterkwaliteit. Er is een groeiend besef dat er zich een nieuwe fase aandient in de manier waarop we als mens in het natuurlijke watersysteem ingrijpen. We moeten dit dan ook herdenken om klaar te zijn voor de toekomst. Maar net omdat water enorm veel functies vervult en het zo sterk verweven zit in diverse takken van ons leven, is het speelveld voor oplossingen tegelijk complex en ruim.
Systeemaanpak
Doordacht bodembeheer kan bijvoorbeeld niet alleen rechtstreeks onze grondwatervoorraden aanvullen, maar ook erosie vermijden. Zo kan het dus onrechtstreeks de baggerkosten voor de scheepvaart minimaliseren en transport over water begunstigen. Een principe doorvoeren waarbij zorgverstrekkers worden betaald om mensen gezond te houden in plaats van om zieken te behandelen kan onrechtstreeks ook de medicijnresten in het leefmilieu en het water verminderen.
De ingezette renovatiegolf kan ertoe leiden dat het gebouwenpatrimonium een actieve rol gaat spelen in het waterbeheer en SRI-fondsen (Sustainable & Responsible Investments) kunnen financiële stromen heroriënteren richting duurzame waterpraktijken. En dat zijn maar enkele voorbeelden van een systeemaanpak. De inspirerende outputs vind je online op h2050.be.
Vlamingen hebben door de geschiedenis heen bewezen innovatief met wateruitdagingen om te gaan. Daarom zijn we er vanuit Vlakwa sterk van overtuigd dat we toekomstige struikelblokken ook tot een succes zullen ombuigen en zo mee impuls kunnen geven aan de blauwe eeuw.