Sinds de uitzonderlijke droogte van afgelopen zomer is er ook bij ons een toenemende ongerustheid ontstaan over waterbeschikbaarheid. Terecht, want de impact van watertekorten op onze welvaart is concreet. Maatregelen dringen zich op, maar welke zijn het effectiefst? Toelichting door Dirk Van der Stede, CEO bij Vlakwa.
Dirk Van der Stede
CEO Vlakwa
“Zowel in 2018 als in 2017 kenden we in Vlaanderen een lange periode van droogte met schade voor onze economie als gevolg. Voor de landbouw bedroeg de totale schade in 2017 maar liefst 98 miljoen euro en voor 2018 zal deze nog heel wat hoger liggen.”
“De impact van de droogte laat zich ook voelen in de andere sectoren. Zo werd onze binnenscheepvaart geconfronteerd met diepgangbeperkingen, waardoor de grondstoffen voor bouwondernemingen duurder werden. Tevens werden strengere lozingsnormen opgelegd om verzilting tegen te gaan.”
Werkgelegenheid
“Wetenschappers geven bovendien aan dat lange periodes van droogte en periodes met intensieve regen alsmaar frequenter worden als gevolg van de klimaatverandering. Waterschaarste legt dan ook een hypotheek op de toekomstige welvaartcreatie.”
“Voldoende waterbeschikbaarheid tegen een redelijke prijs is namelijk cruciaal voor onze economie én tewerkstelling. Een studie van Vlakwa in samenwerking met VITO en gebaseerd op de recentste gegevens van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) en de Nationale Bank van België toonde aan dat het watergebruik in de Vlaamse economie tussen 2010 en 2016 met bijna 30% daalde en toch blijven we met tekorten kampen in periodes van droogte.”
“De vijftien sectoren met het hoogste watergebruik zijn goed voor één op de vijf jobs en zorgen voor één derde van de bruto toegevoegde waarde van onze economie.”
Brede aanpak
“In deze omstandigheden is het meer dan noodzakelijk om te evolueren naar een ‘robuust watersysteem’, waarin alle gebruikers voldoende water beschikbaar hebben tegen een redelijke prijs: voldoende water voor drink-, proces- en koelwater, ruime mogelijkheden voor irrigatie in de landbouw en een goede bescherming tegen overstromingen. Ook voor recreatie, goederentransport en alternatieve mobiliteit moet er voldoende water zijn.”
Een open blik en een gestructureerde samenwerking tussen beleidsmakers op alle niveaus is essentieel en moet leiden tot een gericht actie- en investeringsplan.
“Met welke maatregelen en financiële middelen kunnen we deze ambitie realiseren? Bij acute problemen (overstromingen, schaarste, enz.) vanuit één invalshoek snel overgegaan tot een remediërende maatregel volstaat niet meer. Een adequate verkenning van de synergieën met de klimaat-, energie- en mobiliteitsvraagstukken kan resulteren in een win-win op meerdere vlakken. Het zorgt tevens voor een breder draagvlak en een besparing in geld en tijd.”
Circulair water
“We mogen zeker positieve resultaten verwachten van waterhergebruik en een doorgedreven circulair denken in onze omgang met water. Daarbij zijn begeleidende maatregelen en een bijpassend wetgevend kader cruciaal. Een toenemende circulariteit in de waterketen leidt vaak tot een concentratie van de afvalstoffen in het afvalwater, wat in geval van droogte en lage waterpeilen leidt tot extra druk op het ecosysteem.”
“Verder inzetten op innovaties waarbij men meer grip heeft op de stoffen die in het (afval)water terechtkomen, kan hier een wezenlijk deel van de oplossing zijn. Een open blik en een gestructureerde samenwerking tussen beleidsmakers op alle niveaus is essentieel en moet leiden tot een gericht actie- en investeringsplan.”