Als we onze unieke Belgische chemiecluster willen behouden, moeten we versneld inzetten op de duurzame productie van waterstof. Sinds 2009 is WaterstofNet actief als kennis- en samenwerkingsplatform om de uitrol van duurzame waterstof in verschillende sectoren te faciliteren. “We bevinden ons momenteel in een ongeziene versnelling”, zeggen Adwin Martens en Isabel François. “We mogen de boot absoluut niet missen.”
Foto’s: Dries Luyten
Adwin Martens
OPRICHTER EN DIRECTEUR WATERSTOFNET, DE WATERSTOF INDUSTRIE CLUSTER EN DE BELGIAN HYDROGEN COUNCIL
Isabel François
OPRICHTSTER EN COÖRDINATRICE WATERSTOFNET, DE WATERSTOF INDUSTRIE CLUSTER EN DE BELGIAN HYDROGEN COUNCIL
Welke rol kan waterstof spelen in de verduurzaming van de chemie, en wat is daarvoor nodig?
Martens: “Er wordt reeds enorm veel waterstof gebruikt in de chemie. Vandaag wordt die echter vooral gemaakt door middel van fossiele brandstoffen, wat voor veel CO2-uitstoot zorgt. Als we waterstof in de toekomst ook als grondstof willen blijven gebruiken in de chemie, zal de productie hiervan dus absoluut moeten worden verduurzaamd. Naast de toepassing van waterstof als grondstof, zijn er ook sommige processen die heel hoge temperaturen nodig hebben. Tot een bepaalde hoogte kan deze vraag naar warmte worden geëlektrificeerd, maar voor de écht hoge temperaturen kan waterstof als een alternatieve brandstof worden ingezet. Naast zuivere waterstof bestaan er ook andere waterstofdragers zoals ammoniak en methanol die eveneens moeten worden verduurzaamd.”
Wat is de positie van België inzake groene waterstof?
François: “Europa eist dat tegen 2030 maar liefst 42% van de gebruikte waterstof in de industrie groen moet zijn, terwijl de ETS-wetgeving de industrie verplicht tot grote CO2-reducties. Dit is dan ook absoluut de ambitie van de chemische sector. Om die CO2-reductie te bekomen, kunnen we een mix gebruiken van groene en low-carbon waterstof. Het potentieel voor de productie van groene waterstof is echter beperkt in België omdat we zelf weinig bronnen van hernieuwbare energie hebben. In dat kader onderzoekt ons land welke de meest geschikte partnerlanden zijn voor import. Toch worden ook bij ons zowel rond groene als low-carbon waterstof heel wat projecten opgezet en beschikken we over veel kennis, expertise en toonaangevende technologiebedrijven.” “Onze belangrijkste troef zijn echter onze havens. Zij zullen het hart vormen van de waterstofeconomie, waar import, productie, transport en eindgebruik van duurzame waterstof samenkomen. Onze havens worden dan ook zeer actief betrokken zijn bij de ontwikkeling van de Belgische waterstofplannen. ”
Om de Belgische chemiecluster sterk te houden, zullen de overheid én de industrie actie moeten ondernemen en samenwerken rond waterstof.
Adwin Martens.
Wat doen WaterstofNet en de ‘Belgian Hydrogen Council’ om dit te faciliteren?
Martens: “Belangrijk voor waterstof is dat er een hele keten moet worden opgebouwd, vanaf de import of de productie tot de eindgebruikers. Die keten moet in zijn geheel ook worden verduurzaamd. De ‘Waterstof Industrie Cluster’ is een cluster van zo’n 160 bedrijven die de volledige keten vertegenwoordigen en actief zijn in heel de BeNeLux. Ons doel is om een maximale samenwerking tussen onze leden te faciliteren. Daarbovenop hebben we begin dit jaar samen met de Waalse cluster ‘Tweed’ de ‘Belgian Hydrogen Council’ gelanceerd, om intra-Belgische samenwerkingen te stimuleren.”
François: “De ‘Belgian Hydrogen Council’ wil ten eerste de Belgische industrie verenigen om een eenduidig verhaal te brengen naar onze beleidsmakers en om hen te adviseren en te ondersteunen in hun respectievelijke waterstofstrategieën. De bedoeling is om alles, over alle politieke niveaus heen, beter te stroomlijnen. Ten tweede willen we ook op het internationale toneel als één land naar buiten komen door samen te werken rond de promotie van onze Belgische waterstofindustrie en gezamenlijk te spreken met vergelijkbare organisaties in het buitenland.”
Waar moeten we een versnelling hoger schakelen?
Martens: “De Europese plannen zijn enorm ambitieus. In onze buurlanden zien we dat de overheden daarom volledig meedenken, zowel op vlak van financiering als regelgeving. Als wij onze Belgische chemiecluster sterk willen houden, zullen ook hier de overheid én de industrie actie moeten ondernemen en samenwerken rond waterstof. De ‘Belgian Hydrogen Council’ wil hier alvast vanuit de sector maximaal aan bijdragen. We bevinden ons momenteel immers in een ongeziene versnelling. De chemie zal in de toekomst gigantische hoeveelheden groene waterstof nodig hebben, wat betekent dat we hier ook een ondergronds leidingnetwerk voor zullen moeten ontwikkelen dat openstaat voor verschillende producenten en afnemers. Dat wordt zelfs als een cruciaal onderdeel gezien van het verduurzamen van de chemie. Er is een Europese regeling op komst om dit proces goed te organiseren. In Nederland en Duitsland worden intussen ook de eerste stappen gezet. We mogen die boot absoluut niet missen.”
Onze havens vormen onze belangrijkste troef. Zij zullen het hart vormen van de waterstofeconomie, waar import, productie, transport en eindgebruik van duurzame waterstof samenkomen.
Isabel François.
Wordt waterstof dé energiedrager van de toekomst?
Martens: “Ondanks ons enthousiasme over waterstof, is het zeker niet zo dat we uitsluitend in waterstof geloven als energiedrager.We zijn hierin eerder realistisch en beseffen dat het een en-enverhaal wordt. We zullen zowel groene elektronen als groene moleculen nodig hebben om onze klimaatdoelstellingen te halen.”
François: “Ook Europa heeft het belang van waterstof erkend. Er zijn zelfs een strategie en targets voor uitgewerkt die bepalen wat de complementaire rol van waterstof zal zijn naast directe elektrificatie. Die gedragen Europese visie willen wij in België ondersteunen en vanuit die optiek willen we ook de Europese wetgeving helpen te vertalen naar onze nationale wetgeving.”