De tweede grootse haven van Europa, de tweede grootste petrochemische cluster ter wereld, een Europees mobiliteitsknooppunt, enz. Antwerpen barst van de internationale ambities. Door cruciale sectoren te koppelen aan digitale en technologische start-ups zet Antwerpen grote stappen om ook op het gebied van innovatie een internationaal kwaliteitslabel te worden. In de fysieke innovatiehubs The Beacon en BlueChem werken starters, kennisinstellingen en bedrijven samen aan een beloftevolle toekomst.
Claude Marinower
Antwerps schepen
Werk, economie, innovatie en digitalisering
“Als schepen heb ik al snel geleerd dat een stad drie ingrediënten nodig heeft om succesvol te kunnen innoveren”, zegt Claude Marinower, bevoegd voor werk, economie, innovatie en digitalisering. “Ik heb het dan over de aanwezigheid van kennisinstellingen zoals een universiteit, voldoende start-ups en scale-ups die aan ontwikkeling doen en de beschikbaarheid van grote bedrijven die wereldspelers zijn in hun vakgebied.”
“Die drievuldigheid is er in Antwerpen: innovatie leeft hier. Toch ontbrak er nog iets. Om alle partijen optimaal te laten samenwerken, moesten we ze fysiek samenbrengen en ze maximaal faciliteren. Zo zijn The Beacon en BlueChem ontstaan, twee innovatiehubs.”
Broedplaatsen voor innovatie
“Deze quote vind ik veelzeggend: ‘Innovatie bevindt zich op het kruispunt van verbeelding en ambitie.’ The Beacon en BlueChem zijn zulke kruispunten. Meer nog, het zijn broedplaatsen voor innovatie. Kleine starters werken er naast grote bedrijven. Zo kunnen technologie- en chemiebedrijven hun oplossingen meteen uittesten in het werkveld en voldoen ze aan de dagdagelijkse behoeftes van de industrie. Die wisselwerking is cruciaal.”
Focussen op niches
“Heel belangrijk is dat we ons in Antwerpen focussen op specifieke niches en sectoren die hier traditioneel sterk staan: van chemie tot havenindustrie. Combineer dat met de Oosterweelverbinding – een van de grootste mobiliteitsprojecten van Europa – en dan wordt één ding duidelijk: als innoverende bedrijven van waarde willen zijn in deze sectoren, is Antwerpen de ideale uitvalsbasis. Dat tonen Blue Gate Antwerp, een ecobedrijventerrein in het zuiden van de stad en NextGen District, een hotspot voor circulaire economie in de haven.”
“Antwerpen kent heel veel potentieel en dat potentieel willen we maximaal benutten. Het is onze ambitie om binnen vijf jaar met Antwerpen een plek te veroveren in de top 10 van Europese scale-upsteden. Sinds de komst van The Beacon en BlueChem (meer info onder het kadertje) heb ik er het volste vertrouwen in dat we daarin zullen slagen.”
Snelgroeiend ecosysteem
Antwerpen is de thuishaven van een snelgroeiend ecosysteem van digitale innovatie. Dat tonen deze opvallende cijfers: het aantal start-ups en scale-ups is in twee jaar tijd gegroeid van vierhonderd naar vijfhonderd en er is in 2020 50% meer kapitaal opgehaald dan in 2018. Daarnaast zijn er in Antwerpen achttien coworkingspaces, zestien incubatoren en tal van digitale topevenementen. Wilt u het volledige ecosysteem in kaartvorm bewonderen? Op deze website vindt u een helder overzicht van het florerende Antwerpse innovatielandschap.
The Beacon: matchmaker tussen starters, kennisinstellingen en bedrijven
In The Beacon huizen zowel start-ups als scale-ups, onderzoekinstellingen als UAntwerpen en imec en grote ondernemingen. Meer uitleg door executive chairman Wim De Waele.
Wim De Waele
Executive Chairman
The Beacon
“Onze missie is het faciliteren van interactie tussen die partijen. Zelf doen we niet aan onderzoek, onze rol is die van matchmaker. We focussen op een inhoudelijke werking. We brengen partijen fysiek en virtueel bij elkaar door webinars, workshops en evenementen te organiseren zoals virtuele intro’s voor nieuwe leden en innovatiebriefings.”
Experimenteren op grote schaal
“We proberen van Antwerpen een digitale en technologische hub te maken. Heel belangrijk hierbij is dat we ons specialiseren in drie domeinen. Het eerste domein omvat uitdagingen in het stedelijk weefsel in het algemeen en mobiliteit in het bijzonder.”
“Antwerpen kent vele mobiliteitsuitdagingen en die bekijken we vanuit een digitale en technologische invalshoek. Door de enorme investeringen in bijvoorbeeld de Oosterweelverbinding kunnen we hier experimenteren op een schaalgrootte en met een potentieel die je maar op weinig andere plekken vindt. Zo zijn we net gestart om bedrijven samen te brengen rond slimme straatverlichting en het bedenken van intelligente nieuwe functies voor bushokjes. De bedachte oplossingen kunnen door de schaalgrootte gemakkelijker uitgroeien tot internationale referenties.”
Waardevol voor heel wat doelmarkten
“Het tweede domein waarop we focussen, is de digitale transformatie van de haven. We denken hierbij aan alles wat met de logistieke keten te maken heeft, maar ook met cyber security of het CO2-neutraal maken van de haven. Het derde domein is de industrie die rond deze haven gevestigd is. Digitale technologie speelt immers een grote rol in het duurzame industrie 4.0-verhaal.”
“Ook hier geldt: dankzij het grote aanwezige potentieel – Antwerpen is de tweede grootste haven van Europa en de tweede grootste chemische industriecluster ter wereld – kan het een springplank zijn naar waardevolle technologische oplossingen voor heel wat doelmarkten. Zo maken we onze technologiebedrijven alleen maar sterker.”
Uit de startblokken helpen
“De grote uitdaging voor technologiebedrijven? De markt bereiken. Een start-up moet van bij het begin internationaal denken om concurrentieel te blijven en de nodige schaal te halen. Anders bestaat het gevaar dat ze uit de markt geprijsd worden of overgekocht worden. The Beacon wil bedrijven uit de startblokken helpen door ze zo snel mogelijk referentieklanten aan te bieden. Klanten dicht bij huis, zoals de stad en de haven. Het is geen toeval dat onze kantoren gevestigd zijn vlakbij het Eilandje, op de grens tussen de stad en de haven. Daar brengen we alle partijen samen.”
Internationaal meegroeien
“Het is een succesformule. We hebben net geen tienduizend vierkante meter kantoorruimte in The Beacon en die is bijna helemaal ingenomen. Op lokaal gebied durf ik te zeggen dat we op twee jaar tijd een sterke community hebben uitgebouwd.”
“Start-ups weten dat ze bij ons gemakkelijk in contact kunnen komen met potentiële klanten en partners. Onze uitdaging voor de toekomst ligt in het gegeven dat we internationaal moeten meegroeien met onze bedrijven. In de niches waarin we uitblinken, moeten we een internationale referentie worden, zodat Antwerpen een kwaliteitslabel wordt. Van dat label kunnen onze startende bedrijven dan weer profiteren om verder te groeien. Daar doen we het voor.”
Voor meer info: thebeacon.eu
BlueChem: duurzaam werken aan de chemie van de toekomst
BlueChem is de eerste incubator in Vlaanderen, en een van de weinige in Europa, die zich toespitst op innovatie en ondernemerschap in duurzame chemie. Meer uitleg door Frank Beckx, voorzitter Raad van Bestuur.
Frank Beckx
Voorzitter Raad van Bestuur Bluechem / gedelegeerd bestuurder van essenscia
foto: essenscia
“In ons gebouw, op het eco-bedrijventerrein van Blue Gate Antwerp, faciliteren we startende bedrijven zodat zij zich volledig kunnen toespitsen op datgene waarin zij gespecialeerd zijn. Van labo’s en kantoren tot vergaderzalen, van een receptie tot een cafetaria: alles is hier aanwezig om bedrijven maximaal te ontzorgen.”
“Daarnaast geeft de stad Antwerpen de bedrijven een financieel duwtje in de rug met het BlueChem Kickstart Fund. Om BlueChem te realiseren, kregen we ook financiële steun van de Vlaamse overheid en van Europa. En er is nog meer: dankzij onze strategische partners BNP Paribas Fortis, Port of Antwerp, Deloitte, Deloitte Legal en SAS vinden bedrijven in BlueChem snel antwoorden op hun zakelijke, juridische en andere vragen.”
Innovatie in duurzame chemie stimuleren
“Waarom hebben we BlueChem opgericht? Vlaanderen is toonaangevend in chemieproductie, kijk maar naar de haven van Antwerpen, een van de grootste chemieclusters ter wereld. Zowel chemiefederatie essenscia, als onze partners stad Antwerpen, de Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij Antwerpen, VITO en speerpuntcluster Catalisti, vonden het tijd om Antwerpen en onze regio ook op de kaart te zetten als innovatieleider in duurzame chemie.”
“We hadden al een sterk netwerk van grote ondernemingen, kmo’s en kennisinstellingen. Als laatste schakel ontbrak alleen nog een incubator, een thuishaven en facilitator voor startende bedrijven die aan innovatie willen doen. Dat is BlueChem geworden.”
Startende bedrijven werken naast gevestigde waarden
“BlueChem wil een broedplaats zijn voor innovatie in duurzame chemie. En we hebben daarbij gekozen voor vier focusgebieden: valorisatie van afval en nevenstromen, hernieuwbare chemicaliën, duurzame producten en procesoptimalisatie. We zijn opengegaan op 1 mei 2020 en ondertussen hebben we een bezetting van 38%, terwijl we op 20% hadden gemikt in ons eerste werkjaar.”
“We voelen enorm dat BlueChem leeft, dat er veel dynamiek is. Dat komt ook omdat onze huurders een mooie mix vormen: startende bedrijven werken naast gevestigde waarden zoals ExxonMobil, BASF, Borealis en INEOS, Air Liquide en Vopak. Dat is een win-winsituatie: de jonge bedrijven hebben zo meteen een link met de grote spelers en hun potentiële klanten, terwijl de grote bedrijven te weten komen waaraan innovatieve start-ups werken. Zo creëren we niet alleen een uniek en grensoverschrijdend netwerk, we bouwen zo ook aan het ideale ecosysteem voor innovatieve chemie.”
Innovatie verankeren
“We willen dat bedrijven in BlueChem doorbraken realiseren in duurzame chemie en oplossingen ontwikkelen die een rol spelen in de energie- en klimaattransitie. Daarom willen we onze huurders de tijd en de kansen geven om hun projecten te doen groeien, zodat ze in een latere fase hun vleugels kunnen uitslaan, op eigen benen kunnen staan en toepassingen kunnen uitrollen in de Antwerpse en Vlaamse industrie. Belangrijk hierbij is dat we onze innovatie hier willen opschalen en verankeren en niet verliezen aan het buitenland.” “Ik hoop dat BlueChem daar een belangrijke rol in kan spelen. Als dat lukt, dan schrijven we een stukje geschiedenis en wordt Antwerpen een kwaliteitslabel voor innovatie in duurzame chemie.”
Voor meer info: bluechem.be