De landbouwsector is altijd in beweging. Uitdagingen blijven dan ook groeien qua omvang, aantal en maatschappelijke relevantie. Patricia De Clercq, secretaris-generaal van het Vlaams Departement Landbouw en Visserij, geeft toelichting bij de vaak levensnoodzakelijke streefdoelen.
De land- en tuinbouwsector staat voor diverse grote uitdagingen, waaronder het omgaan met de klimaatverandering, de eiwittransitie, verbinding leggen met de consument… Een hiërarchie kan je hier niet aanduiden, maar om als sector te kunnen overleven en groeien, zijn drie basisvoorwaarden essentieel: een eerlijk en leefbaar inkomen, voldoende landbouwers en genoeg beschikbare ruimte. Zonder deze basis wankelt het geheel.
Hoogopgeleide profielen
Het is belangrijk dat we het beroep aantrekkelijk houden voor nieuwe, jonge mensen. Voorlopig blijft landbouwer namelijk een te ‘grijs’ beroep. De onzekerheid over slaagkansen en inkomen, gekoppeld aan de noodzaak voor grote kapitaalinjecties en aflossingsmogelijkheden, bemoeilijkt de broodnodige vernieuwing.
De beschikbare open ruimte neemt bovendien af en wordt duurder. Tel daarbij de grillen van de natuur, politiek en economie en je begrijpt dat de vereiste skills voor onze landbouwers enorm divers worden. Jonge landbouwers zijn niet voor niets veelal hoogopgeleid en van vele markten thuis. Dat is ook nodig in een samenleving waar lang niet iedereen even landbouwminded is.
Een beter begrip tussen de sector en de consument maakt alles gewoon veel doeltreffender.
Het is onze missie om mensen in de sector én de hele samenleving warm te maken voor landbouw. Alleen zo kunnen we onze traditioneel hoogkwalitatieve voedselproductie, goed voor een jaarlijkse omzet van 61,7 miljard euro, in Vlaanderen houden.
Circulariteit als noodzaak
Een langetermijnvisie is noodzakelijk. Circulaire landbouw wendt grondstoffen efficiënt aan en verkleint de impact op het milieu en de omgeving. Een korte keten reduceert transport, hernieuwbare bronnen zijn duurzamer, verliezen worden fel verminderd, enz.
Onze land- en tuinbouwers tonen zelf al veel initiatief om zich efficiënt te organiseren met diverse partners in gedeelde win-winverhalen. Hierop moeten we blijven inzetten, zodat reststromen een optimale waarde krijgen. Dit vraagt dan wel om verdere ontwikkeling van onder meer onze infrastructuur en technologie, maar ook om een aangepast beleid én een mentaliteitswijziging.
De rol van de consument
Door gezonder, bewuster en duurzamer te eten, kan iedere Vlaming zijn rol spelen. Gevarieerd, lokaal en seizoensgebonden zijn hierbij sleutelbegrippen. Er zijn tegenwoordig ook boerderijen waar de consument ter plaatse zijn producten kan aanschaffen. Dat bevordert het bewustzijn én verkleint de kloof tussen landbouwer en samenleving.
Wanneer landbouwers vanuit een gezonde autonomie bedrijfskeuzes kunnen maken en de lat steeds hoger leggen qua ecologie, kwaliteit en duurzaamheid, kunnen wij gezonde producten consumeren in een gezonde leefomgeving. Verdere inzet op circulariteit zal er ook voor zorgen dat de afhankelijkheid van internationale markten en andere externe factoren afneemt. De lokale onderlinge afhankelijkheid blijft wel elementair: een beter begrip tussen de sector en de consument maakt alles gewoon veel doeltreffender.